બાવાલોલી, સૌચાલય અને અશરફ (In Gujarati & English)

By Raju Solanki  || 23 March 2018 

બાવાલોલી, સૌચાલય અને અશરફ

અમદાવાદમાં સપ્તર્ષિ સ્મશાનગૃહ પાસે લવલવીના છાપરામાં એક હજાર ગરીબ પરિવારો વસે છે. બધી જ જાતિ, કોમ, ધરમના. એમને સપ્તર્ષિનો ઉચ્ચાર કરતાં પણ નથી આવડતું. સપ્તર્ષિના બદલે સતપ્સી બોલે. અને આમેય અમે અમદાવાદીઓ તો વર્ષોથી આ સ્મશાનને બાવા લોલીના સ્મશાનના નામે જ ઓળખીએ છીએ.

આ લવલવીનગરના અર્સને ગઈ સાલ આરટીઈ એક્ટ હેઠળ 25 ટકામાં ખાનગી શાળામાં મફત પ્રવેશ મળેલો. પરંતુ, ગુગલ મેપની ખામીને કારણે એના ઘરથી આઠ કિમી દૂર છેક મણિનગરની ટ્રિનિટી શાળામાં સરકારે એને ધકેલ્યો. અર્સનો પિતા અશરફ ઘી કાંટામાં રેડીમેડ ગારમેન્ટની ફેક્ટરીમાં કામ કરે છે. રોજ નોકરી જતા પહેલાં અર્સને ઘરેથી સ્કુલમાં મુકી જાય અને બપોરે ફેક્ટરીથી એના શેઠનું કે મિત્રનું બાઇક લઇને અર્સને સ્કુલેથી પિક અપ કરીને ઘરે મુકીને પાછો નોકરી પર જાય. એક વર્ષ સતત દોડાદોડી કરીને અશરફ કંટાળી ગયો. અર્સને સ્કુલમાંથી ઉઠાડી મુકવાનો નિર્ણય કર્યો. સ્કુલે કહ્યું કે ઉઠાડી મુકો, વાંધો નહીં, પરંતુ અમને લખી આપો કે હવે પછી હું આરટીઈનો લાભ લઇશ નહીં. અશરફ બહુમાળી મકાનમાં ડીઈઓની કચેરીએ ગયો. એમણે હાથ ઉંચા કરી દીધા. કહ્યું, ગાંધીનગર જાવ. અમારા હાથની વાત નથી. અશરફ ગાંધીનગર પણ ગયો. કઈ ઓફિસમાં ગયો એની એને ખબર નથી.

દરમિયાન અશરફના મમ્મી બિલ્કિસબાનુ મને વિકાસીની મંચની મીટિંગમાં મળેલા. આરટીઈની મારી વાત સાંભળીને એમને આશા જાગેલી. કાલે અશરફને લઇ મારા ઘરે આવ્યા. મેં બાલ આયોગની કચેરીને સંબોધીને પત્ર આપ્યો અને સમજાવ્યું કે આ કચેરી જુના સચિવાલયમાં આવેલી છે. ત્યાં જઇને કોઇને પણ પૂછજો. તમને બતાવી દેશે.

”મને ખબર છે, જુના સૌચાલય. મેં જોયું છે.”

”સૌચાલય નહીં. ભાઈ, સચિવાલય. ગાંધીનગરમાં બે સચિવાલય છે. જુનું અને નવું. સામસામે.”

આજે તેઓ અરજી લઇને જવાના છે.

અશરફ જેવા પચાસ કરોડ લોકો આ દેશમાં છે. તમામ જાતિઓમાં, ધરમોમાં. સમાજ વ્યવસ્થા એમનું શોષણ કરે છે. તેઓ ગારમેન્ટની ફેક્ટરીમાં જીન્સના ફેશનેબલ પેન્ટ બનાવે છે, પરંતુ એમની ભાવિ પેઢીને અભણ અને ગમાર જ રાખવાનું ષડયંત્ર રચાઈ ચૂક્યું છે.

- Raju Solanki

In English :-

Bavaloli, Sauchalay and Ashraf

A thousand poor families live in the 'Lavlavi na Chhapra' slum near the Saptarshi Crematorium in Ahmedabad. They belong to all castes, communities and religions. They don't even know how to pronounce 'Saptarshi' and instead call it 'Satpasi'. In any case, we Amdavadis have known this crematorium as the Bava Loli crematorium for years.

Arsh from this Lavlavinagar got admission in a private school under the 25% rule of the RTE last year. But because of a glitch in Google maps, the government pushed him off to Trinity School right in Maninagar, 8 km from his home. His father, Ashraf, works in a readymade garments factory in Gheekanta. He dropped Arsh to school every morning before going to work, and every afternoon he would borrow his boss's or a friend's bike, pick Arsh up from school, drop him off home, and return to work. After a year of such running around, Ashraf was fed up. He decided to take Arsh out of school. The school agreed to this, but they said that they wanted it in writing that Arsh would never again want admission to another private school under the RTE. Ashraf went to the DEO's office. That office refused to take any action and said it was out of their hands. They told Ashraf to go to Gandhinagar. Ashraf went to Gandhinagar too, though he does not know the name of the office he went to.

In the meanwhile, I met Ashraf's mother, Bilkisbanu, at a meeting of the Vikasini Manch. My talk on the RTE Act gave her some hope. She brought Ashraf over to my place. I gave them a letter addressed to the Bal Aayog, and explained to him that the office is located in the Old Sachivalay (Secretariat) building. He could go there and ask anyone about it, they could guide him.

"Yes, Old Sauchalay. I have seen it."

"Not Sauchalay, my friend, Sachivalay. There are two Sachivalays in Gandhinagar. Old Sachivalay and New Sachivalay. They are on opposite sides of the road."

They are taking the application there today.

There are 50 crores people like Ashraf in this country. They belong to all castes and all religions. The social structure exploits them. They work in garment factories to make fashionable jeans, but there is a conspiracy afoot to keep their future generations illiterate and backward.

Translated By  Anita Dixit